Biofermenty w kosmetykach

Lepsze zbadanie tkanek ludzkich i osiągnięcia w dziedzinie biologii mikroorganizmów pozwoliły na opracowanie technik zwiększających biodostępność czynników dozowanych na skórę. Po latach badań okazało się, że jednym z kluczowych elementów skóry jest jej mikroflora. Oddziaływanie nieszkodliwych grzybów i bakterii z komórkami ludzkimi kazało się równie istotne co dostarczanie samych substancji aktywnych w sprejach i kremach. Dlatego tak ważne jest stosowanie kosmetyków, które są delikatne dla mikroflory i nie zaburzają żywotności samych mikroorganizmów.

Jak jest zbudowana ludzka skóra?

Skóra ludzka jest narządem, którego złożoność strukturalna i fizjologiczna są często niedoceniane. Zbudowana jest z trzech warstw: naskórka (nabłonek płaski rogowaciejący, którego komórki tworzą najmniej przepuszczalną warstwę), skóry właściwej (składającej z tkanki łącznej zawierającej znaczne ilości białek w formie włókien np. kolagenu) i tkanki podskórnej (cienka warstwa tkanki tłuszczowej, która odpowiada za termoregulację i amortyzację). Każda z nich pełni odmienne funkcje ściśle związane z ich budową. Rogowaciejący naskórek jest pierwszą linia obrony skóry przed patogenami ze środowiska.

Do najistotniejszych czynników ochronnych należą: flora bakteryjna, niskie pH i białka wydzielane przez komórki o właściwościach bakteriobójczych i hamujących rozwój grzybów. Niska przepuszczalność skóry zapewnia ochronę głębiej ulokowanych tkanek przed toksynami. Odpowiednie nawilżenie, odżywienie komórek i właściwe tempo regeneracji umożliwiają skórze właściwe funkcjonowanie. Jednak niska przepuszczalność utrudnia dostęp substancji aktywnych obecnych w kosmetykach podawanych bezpośrednio na jej powierzchnię.

Czym są biofermenty?

Biofermenty (nazywane też skrótowo fermentami) stanowią pulę substancji produkowanych przez laboratoryjne hodowle organizmów modelowych takich jak drożdże z gatunku Saccaromyces cerevisiae czy bakterie rodzaju Lactobacillus. Powstają z elementów roślinnych na skutek przetwarzania ich przez enzymy mikroorganizmów lub poprzez syntezę z elementów składowych obecnych w pożywce. Fermentacja (czyli przetworzenie) roślin pozwala na uzyskanie produktów o zupełnie nowych funkcjach (w porównaniu do materiału wyjściowego). Produkty takie, prócz wspomagania wchłaniania cząstek aktywnych przez skórę, dodatkowo chronią mikroflorę skórna przed uszkodzeniami przez reaktywne formy tlenu (w tym wolne rodniki), odżywiają ją i zabezpieczają przed zbyt dużą zmiennością (innymi słowy – zwiększają stabilność stanu fizjologicznego skóry).

Zobacz też: Jak walczyć z foto-uszkodzeniami skóry?

Jednym z najczęściej stosowanych produktów pochodzenia biologicznego w kosmetykach jest zawiesina DNA w formie hydrożelu. Ta cząsteczka chemiczna, poprzez obecność silnie zjonizowanych i wysoce powtarzalnych reszt kwasu fosforowego, wiąże kationy i znaczne ilości wody. Biofermenty prócz nadawania kosmetykom nowych funkcji mogą stanowić też zamienniki syntetycznych składowych produktów. Zastąpienie silikonów przez polimery obecne w mieszaninie fermentujących traw czy ziaren soi zapobiega powstawaniu stanów zapalnych przez zatykanie porów. Ekstrakty sfermentowanych papryczek chili zwiększają ukrwienie skóry, a tym samym natlenienie i odżywienie jej głębszych warstw. W procesie fermentacji bakterie i drożdże wytwarzają też znaczne ilości witamin i aminokwasów, które stanowią kolejny czynnik aktywny w kosmetykach. Należy wspomnieć, że nie trzeba ograniczać się do produktów egzotycznych i również „na naszym podwórku” znajdziemy rośliny, z których można pozyskiwać dobroczynne biofermenty. Sok z gruszki z elementami miąższu poddany fermentacji z udziałem bakterii z rodzaju Lactobacillus ma właściwości regenerujące.

Ogromna liczba gatunków roślin i mikroorganizmów sprawia, że temat biofermentów w kosmetykach pozostaje otwarty, a błyskawiczny rozwój technologii izolacji na skalę przemysłową stale zwiększa różnorodność produktów na rynku.