Owoc Jackfruit (dżakfrut) – wartość odżywcza i właściwości zdrowotne

Jackfruit/dżakfrut, (chlebowiec, drzewo bochenkowate) zaczyna być coraz bardziej popularny w Polsce. Nic dziwnego, bo jest nie tylko smaczny, ale także bardzo wartościowy. Jackfruit ma charakterystyczny słodki smak i może służyć do przyrządzania różnorodnych potraw. Jest również bardzo pożywny i może mieć wiele korzyści zdrowotnych.

Owoc drzewa chlebowego

Chlebowiec preferuje zdecydowanie tropikalny klimat, dlatego można go znaleźć na ulicznych targach Tajlandii, Malezji, Indonezji czy Brazylii. Drzewo, które go rodzi osiąga imponujące rozmiary, może być wysokie na 10 do 30 metrów. Sam owoc jackfruit może ważyć nawet 50 kg i mieć metr długości. Najczęściej jednak kupić można 10-kilogramowe okazy. Dojrzały owoc jackfruit w smaku przypomina połączenie ananasa, mango i brzoskwini. Czy owoc jest dojrzały czy nie, możemy ocenić m.in. obserwując twardość kolców okalających wnętrze chlebowca, który miękną w miarę dojrzewania. Uważać powinniśmy na niedojrzałe dżakfruty, ponieważ zawierają inhibitory trypsyny, które mogą powodować nieprzyjemne objawy ze strony układu trawienia takie jak bóle brzucha czy nudności.

Co to jest jackfruit?

Jackfruit to egzotyczny owoc uprawiany w tropikalnych regionach świata. Pochodzi z południowych Indii.

Należy do rodziny roślin Moraceae, do której należą również figi, morwy i owoce chlebowca. Jackfruit ma kolczastą zewnętrzną skórkę i jest koloru zielonego lub żółtego. Wyjątkowym aspektem owoców chlebowca jest ich niezwykle duży rozmiar. Jest to największy owoc drzewa na świecie i może osiągnąć wagę do 35 kg. Jackfruit ma subtelny, słodki i owocowy smak. Mówi się, że smakuje podobnie do połączenia różnych owoców, w tym jabłek, ananasów, mango i bananów.

Weganie i wegetarianie często używają tego owocu jako substytutu mięsa ze względu na jego konsystencję, która jest porównywalna do rozdrobnionego mięsa. Ponieważ jackfruit jest w stanie wytrzymać tropikalny klimat, może być głównym źródłem kalorii i węglowodanów dla ludzi w krajach rozwijających się, którzy są zagrożeni głodem. Chociaż jackfruit jest uprawiany w obszarach tropikalnych, staje się coraz szerzej dostępny w innych częściach świata, w tym w USA. Sezon na owoce jest w okresie letnim. Najczęściej spożywaną częścią jackfruita jest miąższ, czyli strąki owocu, które są jadalne zarówno dojrzałe, jak i niedojrzałe. Można go używać w słodkich i pikantnych potrawach, w tym w deserach i curry. Nasiona są również bezpieczne do spożycia.

Jak jeść owoc jackfruit?

Najczęściej spożywaną częścią jackfruit jest miąższ lub strąki owoców, które są jadalne zarówno w stanie dojrzałym, jak i niedojrzałym. Może być stosowany do dań słodkich i pikantnych. Dojrzały jackfruit może być składnikiem deserów, galaretek, soków, koktajli, niedojrzały natomiast po wysuszeniu i zmieleniu używany jest jako przyprawa czy zagęstnik do zup i sosów. Ale to nie wszystko! Coraz częściej i chętniej wykorzystywany jest jako wegański substytut mięsa. Nasiona są również bezpieczne do spożycia.

Zobacz też: Dlaczego warto jeść sushi?

Wartości odżywcze owocu jackfruit

Jackfruit ma imponujący profil odżywczy.

Zawiera umiarkowaną ilość kilokalorii, dostarczając ich 155 w jednej porcji (165 gramów). Około 92% kalorii pochodzi z węglowodanów, podczas gdy reszta pochodzi z białka i niewielkiej ilości tłuszczu. Ponadto, jackfruit zawiera prawie wszystkie witaminy i minerały, których potrzebujesz, a także przyzwoitą ilość błonnika.

Jedna filiżanka pokrojonych owoców dostarcza następujących składników odżywczych:

• Kalorie: 155 kcal
• Węglowodany: 40 gramów
• Błonnik: 3 gramy
• Białko: 3 gramy
• Witamina A: 10% ZDS
• Witamina C: 18% ZDS
• Ryboflawina: 11% ZDS
• Magnez: 15% ZDS
• Potas: 14% ZDS
• Miedź: 15% zalecanego dziennego spożycia
• Mangan: 16% zalecanego dziennego spożycia

To, co odróżnia jackfruita od innych owoców, to zawartość białka. Dostarcza ponad 3 gramy białka na filiżankę, w porównaniu do 0-1 grama w innych podobnych owocach, takich jak jabłka i mango. Jackfruit jest również bogaty w kilka rodzajów przeciwutleniaczy, które są prawdopodobnie odpowiedzialne za większość jego korzyści zdrowotnych.

Dlaczego chlebowiec zyskał miano „superfood”?

To zasługa zawartości znaczących ilości witaminy A, C, B1, B2, niacyny, wapnia, żelaza, manganu, potasu, magnezu, cynku, a także błonnika pokarmowego, lignanów i gum. Całkiem sporo jak na jeden owoc, prawda? Bogactwo składników przekłada się na właściwości dżakfruta:

• zapobieganie anemii
• poprawę jakości snu
• ochronę jelita grubego
• regulację ciśnienia krwi i rytmu serca
• usprawnienie trawienia
• dobroczynny wpływ na wzrok (ochrona przed zwyrodnieniem plamki żółtej)

Spożywanie jackfruit pomaga kontrolować poziom cukru we krwi

Jackfruit ma kilka właściwości, które mogą pomóc w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi.

Ma dość niski indeks glikemiczny (IG), który jest miarą szybkości wzrostu poziomu cukru we krwi po spożyciu posiłku. Zostało to przypisane błonnikowi, który zapewnia, który spowalnia trawienie i pomaga zapobiegać skokom poziomu cukru we krwi. Co więcej, chlebowiec dostarcza pewnej ilości białka, które może pomóc w zapobieganiu zbyt szybkiemu wzrostowi poziomu cukru we krwi po posiłku.

Ponadto badanie na myszach z cukrzycą wykazało, że ekstrakt z liści chlebowca pomógł obniżyć poziom cukru we krwi na czczo i zapewnił długoterminową kontrolę poziomu cukru.

Owoc jackruit wspomaga ogólną odporność organizmu

Jackfruit jest bogaty w kilka silnych przeciwutleniaczy, które zapewniają różne korzyści zdrowotne, w tym zmniejszone ryzyko wielu chorób.

Przeciwutleniacze chronią komórki przed stresem oksydacyjnym i stanami zapalnymi, które często wynikają z uszkodzeń powodowanych przez cząsteczki zwane wolnymi rodnikami.

Witamina C: Jackfruit zawiera duże ilości witaminy C, która może pomóc w zapobieganiu stanom zapalnym, które mogą prowadzić do chorób przewlekłych, takich jak choroby serca i rak.

Karotenoidy: wykazano, że karotenoidy pomagają zmniejszyć stan zapalny i zmniejszyć ryzyko różnych chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 2 i choroby serca.

Flawanony: flawanony mają właściwości przeciwzapalne, które mogą pomóc obniżyć poziom cukru we krwi, ciśnienie krwi i poziom cholesterolu – ważne czynniki w zmniejszaniu ryzyka cukrzycy typu 2 i chorób serca.

Jak jeść owoc jackfruit?

Jackfruit jest bardzo wszechstronny i może być spożywany na surowo lub po ugotowaniu. Aby go przygotować, należy najpierw przekroić go na pół i usunąć żółte strąki i nasiona ze skórki i rdzenia owocu. Możesz to zrobić za pomocą noża lub rąk. Ważne jest, aby pamiętać, że biała, włóknista część wewnątrz jackfruita jest niezwykle lepka, więc warto nosić rękawiczki podczas przyrządzania. W zależności od stopnia dojrzałości owoce jackfruita można spożywać w stanie surowym lub przyrządzać z nich słodkie i pikantne potrawy.

Niedojrzałe owoce najlepiej smakują w daniach pikantnych, podczas gdy słodycz dojrzałych owoców świetnie nadaje się do deserów. Ponieważ jest to owoc egzotyczny, trudno jest znaleźć świeży jackfruit w sklepach spożywczych, zwłaszcza poza sezonem. Jednak często sprzedawany jest w puszkach, co jest wygodną opcją.

Wegetarianie i weganie często używają jackfruita jako alternatywy dla mięsa ze względu na jego konsystencję. Na przykład, można użyć tego owocu jako zamiennika mięsa w jackfruit tacos, gotując go, a następnie łącząc z warzywami i przyprawami. Dodatkowo jackfruit można wykorzystać w curry lub zupie. Dojrzałe owoce doskonale smakują również dodane do jogurtu lub płatków owsianych. Jadalne są również pestki jackfruita. Można je uprażyć lub ugotować, a następnie połączyć z przyprawami. Pestki można wykorzystać do zrobienia hummusu.

Ryzyko związane z jedzeniem owoców chlebowca

Ogólnie uważa się owoce jackfruit za bezpieczne do spożycia dla większości ludzi. Jednak nie można wykluczyć alergii pokarmowych, gdyż niektórzy mogą być na niego uczuleni. Prawdopodobieństwo uczulenia na owoc jackfruit jest większe u osób uczulonych na pyłki brzozy.

Ponadto, ze względu na jego potencjał do obniżania poziomu cukru we krwi, osoby z cukrzycą mogą wymagać zmiany dawkowania leków, jeśli jedzą ten owoc regularnie.

Bibliografia:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5080971/pdf/when-11-548.pdf
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3950545/pdf/ECAM2014-741712.pdf
de Faria AF, de Rosso VV, Mercadante AZ. Carotenoid composition of jackfruit (Artocarpus heterophyllus), determined by HPLC-PDA-MS/MS. Plant Foods Hum Nutr. 2009 Jun;64(2):108-15. doi: 10.1007/s11130-009-0111-6. PMID: 19437120.
Lattimer, J. M., & Haub, M. D. (2010). Effects of dietary fiber and its components on metabolic health. Nutrients, 2(12), 1266–1289. https://doi.org/10.3390/nu2121266