Jęczmień oka i gradówka – guzki zapalne powiek

Mianem jęczmienia oka określa się bolące zgrubienie na powiece, czyli stan zapalny na brzegach powieki oka. Co powoduje powstawanie jęczmieni? Jak się leczy jęczmień i gradówkę? I przede wszystkim, czym jęczmień różni się od gradówki? Zapraszamy do lektury.

Powieki to ochrona dla oczu

Powieki chronią oczy przed czynnikami zewnętrznymi takimi jak wiatr, pyl i drobnoustroje. Na krawędziach powiek znajdują się gruczoły wytwarzające wydzielinę łojową, która wchodzi w skład filmu łzowego, który nawilża oczy. Gdy dojdzie do stanu zapalnego gruczołów powiek, wydzielina nie ma gdzie odpłynąć i na brzegu powieki tworzą się bolesne zgrubienia. Te zgrubienia nazywamy jęczmieniem. Natomiast niedoleczony jęczmień może się przerodzić w gradówkę, czyli jęczmień wewnętrzny.

Objawy jęczmienia i gradówki na oku

W przypadku jęczmienia oka i gradówki infekcja przybiera kształt grudkowatego ropnia i jest wywoływana przez bakterie gronkowca. Zakażenie następuje zwykle poprzez naniesienie czynnika zakaźnego w bezpośrednie sąsiedztwo powieki. Zwykle następuje wskutek dotykania lub pocierania okolic oka palcami lub skażonymi (brudnymi) przedmiotami np. służącymi do przygotowania lub zmywania makijażu.

Ryzyko infekcji znacząco zwiększa podrażnienie oczu przez czynniki zewnętrzne jak kurz, pył, opary substancji chemicznych, skażona bakteriami woda, a nawet dostające się do oka pozostałości kremów lub kosmetyków. Nie bez znaczenia pozostaje także stan zdrowia organizmu, a obniżona odporność także zwiększa prawdopodobieństwo infekcji. Bakterie dostające się pod powiekę znajdują pożywkę w postaci łoju wydzielanego przez gruczoły w sąsiedztwie oka i z łatwością namnażają się. Z uwagi na delikatną strukturę tkanek łatwo dochodzi do rozwoju stanu zapalnego objawiającego się w pierwszej kolejności zaczerwienieniem, swędzeniem i pieczeniem. W miejscu zakażenia powstaje charakterystyczna ropna krosta, która następnie pęka i dopiero po kilku dniach rana się goi.

Zobacz też: Dlaczego cynk jest ważny w diecie dzieci i młodzieży?

Leczenie jęczmienia i gradówki

Dolegliwość zwykle ustępuje samoistnie po około tygodniu od pojawienia się. W przypadku kiedy dochodzi do zatkania się gruczołów łojowych uchodzących w bezpośrednim sąsiedztwie oka dochodzić może do przewlekłego stanu zapalnego, charakteryzującego się wystąpieniem zgrubienia wypełnionego wydzieliną tłuszczową (ziarniak tłuszczowy).

Objawy jęczmienia można złagodzić stosując ciepłe okłady oraz krople do oczu, a na silne infekcje stosuje się antybiotykoterapię. Proces gojenia przyspiesza także mechaniczne otwarcie ropnia, jednak ze względu na lokalizację infekcji wymagana jest szczególna ostrożność przy samodzielnym podejmowaniu takich działań.

Skuteczną profilaktykę jęczmienia stanowi utrzymanie właściwej higieny oczu. Kluczowe jest odpowiednie oczyszczanie brzegów powiek, a do higieny i makijażu oczu należy używać czystych narzędzi. Ważna jest też odpowiednia ochrona oka przed podrażnieniem przez czynniki takie jak promieniowanie słoneczne, kosmetyki, kurz, pył i różnego rodzaju opary. O higienie oka szczególnie powinny pamiętać osoby używające soczewek kontaktowych, gdyż jako ciało obce, niewłaściwie oczyszczane i nakładane mogą sprzyjać podrażnieniom.  Istotnym działaniem profilaktycznym jest również dbałość o odporność organizmu, bo przecież jej rolą jest ochrona wszystkich tkanek organizmu przed infekcjami.