Kakao – właściwości zdrowotne i wartości odżywcze kakao

Drzewa kakaowca, pierwotnie uprawiane w Ameryce Południowej około 5 000 lat temu, można obecnie znaleźć w regionach równikowych na całym świecie. Z tych drzew pozyskuje się zarówno ziarna kakao, jak i kakao w proszku.

Ziarna kakao nabierają smaku i konsystencji w procesie fermentacji, zanim zostaną przetworzone na kakao lub proszek kakaowy. Aby uzyskać proszek kakaowy, przetwórcy poddają ziarna kakao działaniu bardzo wysokiej temperatury, co pozwala uzyskać gładki, słodki smak, który ludzie lubią w wypiekach lub gorącym kakao. Kakao w proszku jest mniej gorzkie niż kakao, ale podczas przetwarzania traci część swoich wartości odżywczych.

Zobacz też: Dieta a libido – co jeść, aby zwiększyć popęd płciowy?

Ziarna kakao, które są przeznaczone do produkcji sproszkowanego kakao lub płatków kakaowych, nie są prażone w tak wysokich temperaturach. Zamiast tego są one przetwarzane w niskich temperaturach, a następnie mielone na proszek. Sproszkowane kakao jest dość gorzkie, ale zachowuje więcej wartości odżywczych ziaren.

Kakao w proszku może być zdrowszą alternatywą dla przepisów, które wymagają użycia kakao w proszku.

Kakao w proszku – korzyści zdrowotne

Błonnik zawarty w sproszkowanym kakao wspomaga trawienie i może zmniejszyć ryzyko i objawy zespołu jelita drażliwego oraz innych problemów trawiennych.

Kakao obniża ciśnienie krwi

Kakao w proszku jest pełne flawonoidów. Te składniki odżywcze, które okazały się pomóc obniżyć ciśnienie krwi, poprawić przepływ krwi do mózgu i serca, a także pomóc w zapobieganiu zakrzepów krwi.

Kakao w każdej postaci, zarówno w formie sproszkowanej, jak i to w ciemnej czekoladzie, przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi. Efekt ten został po raz pierwszy zauważony u mieszkańców wysp Ameryki Środkowej. Z racji nawyku częstego picia kakao, stwierdzono u nich znacznie niższe ciśnienie krwi. Uważa się, że flawanole zawarte w kakao zmniejszają poziom tlenku azotu we krwi, co może poprawić funkcjonowanie naczyń krwionośnych i obniżyć ciśnienie krwi.

W jednym z przeglądów przeanalizowano 35 eksperymentów, w których dostarczano pacjentom 0,05-3,7 uncji (1,4-105 gramów) produktów kakaowych, czyli około 30-1,218 mg flawanoli. Stwierdzono, że kakao spowodowało niewielki, ale znaczący spadek ciśnienia krwi o 2 mmHg. Dodatkowo efekt ten był większy u osób, które już miały wcześniej stwierdzone wysokie ciśnienie krwi oraz u osób starszych w porównaniu z młodszymi. Należy jednak pamiętać, że kakao to produkt przetworzony ze znacznie mniejszą liczbą flawanoli, więc efekty nie będą widoczne po zjedzeniu tabliczki czekolady.

Kakao zmniejsza ryzyko cukrzycy

Flawonoidy zawarte w sproszkowanym kakao mogą pomóc zwiększyć wrażliwość na insulinę, zmniejszając ryzyko zachorowania na cukrzycę.

Kakao spożywane regularnie wykazuje pewne działanie przeciwcukrzycowe. Badania w probówkach wskazują, że flawanole z kakao mogą spowalniać trawienie i wchłanianie węglowodanów w jelitach, zwiększać wydzielanie insuliny, zmniejszać stan zapalny i stymulować wychwyt cukru z krwi do mięśni. Niektóre badania wykazały, że wyższe spożycie flawanoli, w tym tych pochodzących z kakao, może skutkować niższym ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2.

Dodatkowo, przegląd badań na ludziach wykazał, że spożywanie bogatej we flawanole ciemnej czekolady lub kakao może poprawić wrażliwość na insulinę i kontrolę cukru we krwi oraz zmniejszyć stan zapalny u osób z cukrzycą.

Pomimo tych obiecujących wyników, istnieją niespójności w badaniach z niektórymi badaniami stwierdzającymi jedynie ograniczony efekt, nieco gorszą kontrolę cukrzycy lub brak jakiegokolwiek efektu. Niemniej jednak, wyniki te w połączeniu z bardziej konkretnymi pozytywnymi efektami dla zdrowia serca wskazują, że polifenole kakaowe mogą mieć pozytywny wpływ zarówno na zapobieganie, jak i kontrolowanie cukrzycy, choć potrzebne są dalsze badania.

Picie kakao jest wskazane dla osób z astmą

Zawarte w kakao teobromina i teofilina mogą pomóc osobom z astmą. Astma jest przewlekłą chorobą zapalną, która powoduje zapalenie dróg oddechowych i trudności w oddychaniu i może zagrażać życiu.

Uważa się, że kakao może być korzystne dla osób z astmą, ponieważ zawiera związki przeciwastmatyczne, takie jak teobromina i teofilina. Teobromina jest chemicznie podobna do kofeiny i może pomóc w uporczywym kaszlu. Proszek kakaowy zawiera około 1,9 grama tego związku na 100 gramów. Teofilina pomaga rozszerzyć płuca, rozluźnić drogi oddechowe i zmniejsza stan zapalny.

Badania na zwierzętach wykazały, że ekstrakt z kakao może zmniejszyć zarówno zwężenie dróg oddechowych, jak i grubość tkanki. Jednak wyniki te nie zostały jeszcze przetestowane klinicznie u ludzi i nie jest jasne, czy kakao można bezpiecznie stosować z innymi lekami przeciwastmatycznymi. Dlatego, mimo że jest to interesujący obszar rozwoju, jest zbyt wcześnie, aby powiedzieć, jak kakao może być stosowane w leczeniu astmy.

Kakao zmniejsza ryzyko chorób serca

Kakao w proszku zawiera dużo potasu. Wykazano, że potas zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób serca poprzez redukcję stanów zapalnych w dolnej części ciała i stresu w komórkach.

Oprócz obniżania ciśnienia krwi, kakao ma inne właściwości, które mogą zmniejszyć ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Kakao bogate we flawanol poprawia poziom tlenku azotu we krwi, który rozluźnia i rozszerza tętnice i naczynia krwionośne oraz poprawia przepływ krwi. Co więcej, stwierdzono, że kakao obniża „zły” cholesterol LDL, ma działanie rozrzedzające krew podobne do aspiryny, obniża poziom cukru we krwi i zmniejsza stan zapalny. Właściwości te znacząco obniżają ryzyko zawału serca, niewydolności serca i udaru mózgu.

Przegląd dziewięciu badań na 157 809 osobach stwierdził, że wyższe spożycie czekolady było związane ze znacznie niższym ryzykiem chorób serca, udaru i śmierci. W dwóch szwedzkich badaniach stwierdzono, że spożycie czekolady jest związane z niższym wskaźnikiem niewydolności serca przy dawkach do jednej porcji 19-30 gramów czekolady dziennie, ale efekt ten nie był widoczny przy spożywaniu większych ilości. Wyniki te sugerują, że częste spożywanie małych ilości czekolady bogatej w kakao może mieć korzyści ochronne dla serca.

Kakao zmniejsza stan zapalny i zwalcza infekcje

Flawonoidy zawarte w sproszkowanym kakao mogą pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego w całym organizmie. Zmniejszony stan zapalny może zmniejszyć ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów, cukrzycy, zapalenia stawów, depresji i choroby Alzheimera.

Kilka badań wykazało ochronne działanie kakao przed ubytkami w zębach i chorobami dziąseł. Kakao zawiera wiele związków o właściwościach antybakteryjnych, antyenzymatycznych i immunostymulujących, które mogą przyczyniać się do jego wpływu na zdrowie jamy ustnej. W jednym z badań szczury zainfekowane bakteriami z jamy ustnej, którym podawano ekstrakt z kakao, miały znaczną redukcję ubytków w zębach, w porównaniu z tymi, którym podawano tylko wodę. Nie ma jednak znaczących badań na ludziach, a większość produktów kakaowych spożywanych przez ludzi zawiera również cukier, co niweluje właściwości zdrowotne kakao.

Pomimo popularnej opinii, kakao w czekoladzie nie jest przyczyną trądziku. Stwierdzono bowiem, że polifenole kakaowe mają pozytywny wpływ na stan skóry. Wykazano, że długotrwałe spożywanie kakao przyczynia się do ochrony przeciwsłonecznej, ukrwienia skóry oraz poprawy struktury powierzchni i nawilżenia skóry.

Wartości odżywcze kakao

Kakao w proszku dostarcza więcej wartości odżywczych niż kakao w proszku i może być zdrowszym zamiennikiem w przepisach. Kakao w proszku jest również doskonałym źródłem:

• Żelazo
• Białka
• Magnezu
• Potasu
• Błonnika

Dwie łyżki stołowe sproszkowanego kakao zawierają:

• Kalorie: 130
• Białko: 7 gramów
• Tłuszcz: 6 gramów
• Węglowodany: 13 gramów
• Błonnik: 8 gramów
• Cukier: 0 gramów

Bibliografia:
Journal of Community Hospital Internal Medicine Perspectives: “Use of dark chocolate for diabetic patients: a review of the literature and current evidence.”
Nutrients: “Health Benefits of Methylxanthines in Cacao and Chocolate.”
Nature Ecology & Evolution: “The use and domestication of Theobroma cacao during the mid-Holocene in the upper Amazon.”
Hypertension: “Benefits in Cognitive Function, Blood Pressure, and Insulin Resistance Through Cocoa Flavanol Consumption in Elderly Subjects With Mild Cognitive Impairment.”
The American Journal of Clinical Nutrition: “Long-term dietary flavonoid intake and risk of Alzheimer disease and related dementias in the Framingham Offspring Cohort.”
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24915376/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28439881/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28824916/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24915376/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27683874/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16702322/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25004832/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26880379/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24130345/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25646334/