Kto odkrył bakterie?

Kto odkrył bakterie? Odpowiedź na to pytanie stanowi swego rodzaju ciekawe zaskoczenie. Odkrycia bakterii nie dokonał lekarz, aptekarz, biolog, ani nawet nikt bliżej związany z medycyną. Za odkrywcę bakterii uznaje się handlarza suknem i właściciela sklepu z tekstyliami – holendra Antonima van Leeuwenhoeka. On jako pierwszy zaobserwował drobnoustroje za pomocą mikroskopu własnej konstrukcji.

Techniki i naukowe odkrycia

Odkrycie bakterii było pokłosiem wielkiej pasji Leeuwenhoeka. Kupiec uwielbiał bowiem przyrodę oraz mikroskopy. W tym drugim przypadku sam je nawet konstruował, ze sporymi sukcesami na tym polu. Mikroskop skonstruowany przez Leeuwenhoeka składał się z blaszki, bardzo cienkiego, oszlifowanego lub częściowo topionego szkiełka oraz śruby umożliwiającej mocowanie oraz przekręcenie preparatu. Ten wielkości znaczka pocztowego przyrząd dawał ok. 300-krotne powiększenie, co na owe czasy uchodziło za nader przełomowe (odkryty 1 pokolenie wcześniej mikroskop dawał tylko 30-krotne powiększenie).

Holender latami prowadził badania nad niemal wszystkim, co wpadło mu w ręce. Obserwował ludzkie włosy, korek, pleśń, grzyby kapeluszowe, małe owady, pchły, wszy, pierwotniaki. Badał także męskie nasienie, dzięki czemu już 1677 r. jako pierwszy człowiek na świecie po raz pierwszy zidentyfikował plemniki. To on również opisał organizm – Euglena viridis, o którym z podręczników biologii uczy się każdy w szkole podstawowej na całym świecie. Był także jednym z pierwszych uczonych, którzy opisali szczegółowo czerwone ciałka krwi odpowiadające za transport tlenu w naszym organizmie.

Jednego z najbardziej przełomowych odkryć w historii światowej medycyny Leeuwenhoek dokonał w roku 1674 r. kiedy po raz pierwszy pod lupą swojego mikroskopu zauważył bakterię. Data ta uznawana jest nie tylko za ogromny postęp w naukach przyrodniczych, ale także symboliczny początek mikrobiologii – dziedziny, które zacznie się rozwijać dopiero 2 stulecia później. Holender dowiódł istnienia równoległego świata mikrobów zamieszkujących małą kroplę wody. W kolejnych badaniach odnotował także, że mikroorganizmy te mogą przyjmować różny kształt, wielkość oraz zamieszkują także miejsca codziennego użytku (np. studnie), stawy, skórę, jamę ustną oraz jelito.

Leeuwenhoek prowadził własny dziennik obserwacji, jego fragmenty wysyłał natomiast do Towarzystwa Królewskiego do Londynu. Chociaż nie posiadał żadnego wykształcenia (sam również twierdził, że „pisze niechętnie”), jego notatki tłumaczone były na angielski lub łacinę i ukazywały się przez wiele lat w „Philosophical Transactions” – jednym z bardziej poczytnych i prestiżowych czasopism w ówczesnym świecie naukowym. Pisał językiem prostym, choć podobno jego styl odznaczał się niezwykłą barwą i obrazowością.

Zobacz też: Wpływ cynku na układ immunologiczny

Van Leeuwenhoek napisał w sumie około 560 listów do Towarzystwa Królewskiego w Londynie i innych instytucji naukowych dotyczących swoich obserwacji i odkryć. Nawet w ostatnich tygodniach swojego życia van Leeuwenhoek nadal wysyłał listy pełne obserwacji do Londynu. Kilka ostatnich zawierało dokładny opis jego własnej choroby. Cierpiał na rzadką chorobę, niekontrolowany ruch brzucha, który obecnie nazywa się chorobą van Leeuwenhoeka (Mioklonie).

Leeuwenhoek zmarł w 1723 r. Żył 90 lat, zaś swoje pierwsze obserwacje rozpoczął „dopiero”, gdy ukończył lat 40. Nie robił typowej jak na tamte czasy kariery naukowej. Zwykł bowiem mawiać, że „Większość studentów idzie tam [na uniwersytet] aby zarabiać pieniądze dzięki wiedzy albo zdobyć reputację w świecie uczonych”.