Łamliwe, kruche, rozdwojone paznokcie – przyczyny i sposoby

Paznokcie, zbudowane z warstw białka zwanego keratyną, służą jako ochrona palców u rąk i nóg. Keratyna, z której zbudowane są również komórki włosów i skóry, chroni paznokcie przed uszkodzeniami.

Paznokcie mają tendencję do rozdwajania, łuszczenia lub stają się łamliwe. Według Harvard Medical School, 27 procent kobiet boryka się z łamliwymi i słabymi paznokciami, co jest również często określane jako onychoschizia. Termin ten oznacza pekanie płytki paznokcia poprzecznie, co prowadzi do rozwarstwień. Może być objawem choroby lub spowodowane czynnikami zewnętrznymi.

Co powoduje kruche i łamliwe paznokcie?

Według American Osteopathic College of Dermatology (AOCD), łamliwe paznokcie dzielą się na dwie kategorie: suche i łamliwe lub miękkie i łamliwe.

Suche i łamliwe paznokcie są wynikiem zbyt małej zawartości wody. Najczęściej jest to spowodowane przez wielokrotne maczanie i suszenie paznokci.

Z drugiej strony, miękkie i łamliwe paznokcie są spowodowane zbyt dużą ilością wody, co często jest wynikiem nadmiernej ekspozycji na detergenty, środki czystości i zmywacze do paznokci.

W osobnym artykule przeczytasz, dlaczego woda jest ważna dla zdrowia.

Inne czynniki powodujące łamliwość paznokci

1. Niedobory witamin i minerałów – brak biotyny (witamina B7), cynku, żelaza, krzemu, wapnia lub witamin A, C i E. Przeczytaj więcej o objawach niedoboru witaminy A.
2. Zbyt częste stosowanie lakierów i zmywaczy (szczególnie z acetonem) – płytka paznokcia staje się sucha, krucha i podatna na łamanie.
3. Czynniki mechaniczne – obgryzanie paznokci, używanie ich jako narzędzi, uderzenia.
4. Nadmierne stosowanie manicure hybrydowego lub żelowego – osłabia i odwadnia naturalną płytkę paznokcia.
5. Choroby ogólnoustrojowe – niedoczynność tarczycy, anemia, łuszczyca, grzybica paznokci.
6. Odwodnienie organizmu – niewystarczające nawodnienie wpływa na elastyczność i kondycję paznokci.
7. Czynniki atmosferyczne – mróz, wiatr, suche powietrze zimą mogą wpływać na łamliwość.
8. Stres i przemęczenie – mogą wpływać na ogólną kondycję skóry, włosów i paznokci.
9. Niedobór żelaza – ten stan występuje, gdy organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości żelaza, co prowadzi do niskiego poziomu czerwonych krwinek. Zwykle suplementacja wystarczy, aby poziom żelaza w organizmie wrócił do normy.
10. Zespół Raynauda – choroba ta charakteryzuje się problemami z krążeniem w kończynach i może wpływać na stan paznokci.

Wygląd paznokci a ogólny stan zdrowia

Wygląd paznokci może dostarczyć wielu cennych informacji na temat ogólnego stanu zdrowia organizmu.

Zobacz też: Pielęgnacja i nawilżanie suchej skóry

Zmiany w kolorze, kształcie czy strukturze płytki paznokciowej często są sygnałem niedoborów witamin, problemów hormonalnych lub chorób wewnętrznych, takich jak anemia, choroby tarczycy czy zaburzenia krążenia. Paznokcie zdrowe są gładkie, lekko różowe i elastyczne – wszelkie odchylenia od tego stanu warto obserwować, a w razie niepokojących zmian skonsultować się z lekarzem.

Białe plamki (leukonychia) – najczęściej wynik mikrourazów lub niedoboru cynku, wapnia czy białka.

Rowki poprzeczne (linie Beau) – mogą świadczyć o przebytej infekcji, dużym stresie, niedoborach lub chorobach ogólnoustrojowych.

Rowki podłużne – naturalne z wiekiem, ale mogą też wskazywać na odwodnienie lub problemy z przyswajaniem składników odżywczych.

Żółte paznokcie – mogą oznaczać infekcję grzybiczą, przewlekłe stosowanie lakierów lub problemy z układem oddechowym.

Zielone zabarwienie – często wskazuje na infekcję bakteryjną (np. Pseudomonas).

Czarne/brązowe przebarwienia – mogą być wynikiem urazu, ale też (rzadziej) objawem czerniaka pod paznokciem.

Rozdwajanie się paznokci (onychoschizia) – zwykle spowodowane nadmiernym moczeniem, używaniem detergentów lub niedoborem biotyny.

Łamliwość i kruchość – -może świadczyć o niedoborach (np. żelaza, biotyny), niedoczynności tarczycy lub odwodnieniu.

Pogrubienie płytki – często występuje przy grzybicy, łuszczycy lub urazach mechanicznych.

Łyżeczkowate paznokcie (koilonychia) – mogą wskazywać na niedobór żelaza lub anemię.

Paznokcie łyżeczkowate lub „paznokcie zegarkowe” (paznokcie pałeczkowate) – mogą świadczyć o chorobach serca, płuc lub wątroby.

Oddzielanie się paznokcia od łożyska (onycholiza) – często związane z grzybicą, łuszczycą, urazami lub chorobami tarczycy.

Jak proces pielęgnacji może powodować kruche i łamliwe paznokcie?

Niewłaściwa pielęgnacja paznokci może znacząco przyczynić się do ich kruchości i łamliwości. Częste używanie zmywaczy zawierających aceton prowadzi do przesuszenia płytki paznokcia, osłabiając jej strukturę.

Zbyt agresywne piłowanie, szczególnie w różnych kierunkach, może powodować mikropęknięcia i rozdwajanie się końcówek.

Nadmierne moczenie dłoni, np. podczas długich kąpieli czy mycia naczyń bez rękawiczek, wypłukuje naturalne lipidy z powierzchni paznokcia, co skutkuje jego odwodnieniem i osłabieniem.

Również częste nakładanie manicure hybrydowego bez przerw na regenerację, a także nieumiejętne zdejmowanie stylizacji żelowych czy hybrydowych, może prowadzić do uszkodzeń płytki.

Brak nawilżania skórek i paznokci dodatkowo pogarsza ich kondycję, dlatego tak ważne jest stosowanie odżywek, olejków i kremów do rąk w codziennej pielęgnacji.

Jak opiłowywać paznokcie, aby się nie rozdwajały i nie łamały?

Prawidłowe piłowanie paznokci to kluczowy element pielęgnacji, który znacząco wpływa na ich kondycję. Niewłaściwa technika może prowadzić do rozdwajania się, łamliwości i osłabienia płytki. Oto, jak robić to dobrze:

Wybierz odpowiedni pilnik

Najlepiej sprawdzą się pilniki szklane lub papierowe o drobnej gradacji (np. 180/240). Unikaj pilników metalowych – są zbyt ostre i mogą powodować mikrouszkodzenia.

Piłuj w jednym kierunku

To zasada numer jeden. Przesuwanie pilnika tam i z powrotem może rozwarstwiać płytkę i przyczyniać się do jej łamliwości. Zawsze prowadź pilnik od jednego brzegu paznokcia do drugiego w jednym kierunku.

Nigdy nie piłuj mokrych paznokci

Po kąpieli, prysznicu czy moczeniu dłoni paznokcie stają się bardziej elastyczne i podatne na uszkodzenia. Zawsze poczekaj, aż będą całkowicie suche.

Nadaj paznokciom bezpieczny kształt

Unikaj ostrych, kwadratowych krawędzi, które łatwo się łamią. Najbezpieczniejsze są kształty lekko zaokrąglone lub migdałkowe, które minimalizują ryzyko zahaczenia i pęknięcia.

Wygładzaj krawędzie

Po spiłowaniu warto delikatnie wyrównać końce paznokci, aby nie było zadziorów. Wygładzenie zmniejsza ryzyko zahaczeń o ubrania czy włosy.

Nie skracaj za mocno

Zbyt krótkie paznokcie są bardziej narażone na urazy mechaniczne i mogą boleśnie pękać przy codziennych czynnościach. Zostaw choć odrobinę wolnego brzegu.

Piłuj regularnie, ale delikatnie

Lepsze efekty przynosi częste, delikatne piłowanie niż okazjonalne, ale agresywne skracanie. Systematyczność wzmacnia paznokcie i zapobiega ich uszkodzeniom.

Nawilżaj po każdej pielęgnacji

Po zakończeniu piłowania warto wmasować olejek do skórek, odżywkę lub krem do rąk. Pomaga to utrzymać elastyczność paznokci i zapobiega ich przesuszeniu.

Kondycja paznokci a pory roku

Kondycja paznokci może zmieniać się w zależności od pory roku, ponieważ różne warunki atmosferyczne wpływają na stan płytki paznokciowej i skóry dłoni.

Zimą paznokcie często stają się bardziej kruche, suche i łamliwe – to skutek niskich temperatur, suchego powietrza w ogrzewanych pomieszczeniach oraz mniejszego nawodnienia organizmu. Dodatkowo noszenie rękawiczek ogranicza dopływ powietrza, a kontakt z mrozem może powodować mikropęknięcia.

Latem z kolei paznokcie mogą być narażone na promieniowanie UV, kontakt ze słoną wodą i chlorowaną wodą w basenach, co również prowadzi do ich przesuszenia.

Wiosną i jesienią, gdy organizm przechodzi zmiany związane z klimatem i często też dietą, paznokcie mogą reagować osłabieniem lub wolniejszym wzrostem. Dlatego warto dostosować pielęgnację do pory roku, dbając o odpowiednie nawilżenie, ochronę oraz suplementację, szczególnie w okresach przejściowych i zimowych.

Co jeść na łamliwe paznokcie?

Aby wzmocnić łamliwe paznokcie, warto zadbać o dietę bogatą w konkretne składniki odżywcze, które wpływają na strukturę i odporność płytki. Oto, co warto jeść:

Białko – budulec paznokci

Paznokcie zbudowane są z keratyny, a do jej produkcji niezbędne jest białko.
Gdzie je znajdziesz?
– jajka, ryby, chude mięso, rośliny strączkowe, tofu, nabiał.

Biotyna (witamina B7) – na twardość i elastyczność

Biotyna wzmacnia płytkę paznokcia, wspomaga jej regenerację i zapobiega rozdwajaniu.
Źródła:
– orzechy, migdały, jajka (szczególnie żółtko), wątróbka, awokado, drożdże.

Cynk – na regenerację

Niedobór cynku objawia się białymi plamkami i łamliwością paznokci.
Znajdziesz go w:
– pestkach dyni, owocach morza (szczególnie ostrygach), czerwonym mięsie, jajkach, roślinach strączkowych.

Żelazo – na gładką i mocną płytkę

Niski poziom żelaza może powodować cienkie, kruche paznokcie o wklęsłym kształcie.
Produkty bogate w żelazo:
– czerwone mięso, wątróbka, szpinak, buraki, soczewica, natka pietruszki.

Kwasy omega-3 – nawilżenie i elastyczność

Kwasy tłuszczowe omega-3 zapobiegają przesuszeniu paznokci i poprawiają ich elastyczność.
Źródła:
– tłuste ryby (łosoś, makrela, sardynki), siemię lniane, orzechy włoskie, olej rzepakowy.

Krzem i magnez – dla struktury paznokcia

Krzem wpływa na elastyczność i twardość, a magnez wspiera wzrost paznokci.
Gdzie ich szukać?
– pełnoziarniste produkty zbożowe, kasza gryczana, płatki owsiane, warzywa liściaste.

Woda – absolutna podstawa

Odwodnienie organizmu odbija się na kondycji paznokci – stają się suche i łamliwe.
Pamiętaj:
– pij co najmniej 1,5–2 litry wody dziennie.

Jak zadbać o łamliwe paznokcie?

Stosuj środek nawilżający

• Używaj nawilżających balsamów do rąk, które zawierają alfa-hydroksykwasy. Możesz spróbować odżywki do paznokci bogate w lanolinę.
• Nawilżaj dłonie po ich umyciu. Nakładając balsam lub krem, pamiętaj o tym, aby wcierać go wokół i bezpośrednio na paznokcie.
• Przed pójściem spać nawilż dłonie, stopy i paznokcie.

Chroń swoje ręce

• Podczas wykonywania prac domowych noś rękawice, takie jak rękawice do mycia naczyń, aby twoje ręce pozostały suche. Rękawice mogą również chronić dłonie i paznokcie przed ostrymi chemikaliami, takimi jak detergenty i płyny czyszczące.
• Unikaj długotrwałego przebywania w zimnych i przesuszonych pomieszczeniach. W zimne dni pamiętaj o noszeniu rękawiczek.

Dbaj o swoje paznokcie

• Staraj się obcinać regularnie paznokcie, aby zminimalizować ich powierzchnię, przez którą może wsiąkać woda i chemikalia.
• Do opiłowywania paznokci używaj pilniczków o drobnoziarnistej powierzchni. Dobrym pomysłem jest codzienne opiłowywanie paznokci, aby wyeliminować nierówności i zapobiec ich łamaniu i rozdwajaniu. Pamiętaj, aby opiłowywać je tylko w jednym kierunku.
• Nie obgryzaj paznokci ani skórek. Możesz użyć cążków do skórek, ale unikaj używania ich bezpośrednio do obcinania paznokci.
• Opiłowuj paznokcie w tym samym kierunku, w którym rośnie paznokieć. Unikaj ruchów do tyłu i do przodu, które mogą powodować rozdwajanie się paznokci.
• Rozważ zastosowanie utwardzacza do paznokci, który pomoże wzmocnić paznokcie.
• Wybieraj zmywacz do paznokci, który nie zawiera acetonu i staraj się unikać częstego używania zmywacza.

Bibliografia:
Iorizzo M, et al. (2004). Brittle nails. DOI:
10.1111/j.1473-2130.2004.00084.x
The lowdown on thyroid slowdown. (2019).
health.harvard.edu/newsletter_article/the-lowdown-on-thyroid-slowdown
Mayo Clinic Staff. (2017). Anemia.
mayoclinic.org/diseases-conditions/anemia/symptoms-causes/syc-20351360
Mayo Clinic Staff. (2017). Raynaud’s disease.
mayoclinic.org/diseases-conditions/raynauds-disease/symptoms-causes/syc-20363571
Mayo Clinic Staff. (2018). Fingernail do’s and don’ts.
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-depth/nails/art-20044954
Mayo Clinic Staff. (2018). Hypothyroidism.
mayoclinic.org/diseases-conditions/hypothyroidism/symptoms-causes/syc-20350284
Nail diseases. (2019).
medlineplus.gov/naildiseases.html
Scheinfeld N, et al. (2007). Vitamins and minerals: Their role in nail health and disease.
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17763607
Yaemsiri S, et al. (2010). Growth rate of human fingernails in healthy American young adults. DOI:
10.1111/j.1468-3083.2009.03426.x