Właściwości kulinarne i zdrowotne kardamonu

Kardamon to ziele i przyprawa używana od wieków zarówno w kuchni, jak i jako lekarstwo. Kardamon, pierwotnie powszechny składnik potraw z Bliskiego Wschodu i Arabii, zyskał popularność również w Europie.

Kardamon pochodzi z nasion kilku różnych roślin należących do tej samej rodziny co imbir. Ma charakterystyczny smak, który pasuje zarówno do słodkich, jak i pikantnych potraw. Ludzie mogą używać nasion kardamonu i strąków w curry, deserach i daniach mięsnych, a także w napojach, takich jak kawa i herbata chai.

Ciekawostki i fakty na temat kardamonu

Kardamon należy do najdroższych przypraw na świecie (cenniejsze są jedynie szafran i wanilia). Jest uprawiany głównie w Indiach, Chinach i na Cejlonie. Nazwa obejmuje trzy rodzaje roślin z rodziny imbirowatych, z których najczęściej stosuje się kardamon zielony i kardamon czarny. Przyprawa pochodzi najprawdopodobniej z Indii i południowo-wschodniej Azji. Do Europy mogła zostać przywieziona około 800 lat temu. Jej właściwości znane są od wieków. Starożytni Egipcjanie żuli nasiona kardamonu, by oczyścić zęby. Oto, jakie walory zdrowotne przypisuje mu współczesna nauka.

Zobacz też: Suche zatoki – objawy i leczenie suchych zatok

Wartości odżywcze oraz zdrowotne kardamonu

Kardamon zawiera olejek eteryczny, w którego skład wchodzą związki o działaniu antyseptycznym, przeciwskurczowym, wiatropędnym, moczopędnym i wykrztuśnym. Mają one także silne właściwości przeciwutleniające, czyli ochronne przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Wolne rodniki są odpowiedzialne za wiele chorób przewlekłych (w tym nowotwory) i przedwczesne starzenie się naszego organizmu. W przyprawie znajdziesz również błonnik oraz witaminy: C i z grupy B.

Kardamon to także bogate źródło składników mineralnych, takich jak potas (1119 mg/100 g), wapń, magnez, miedź, żelazo (13,97 mg/100 g), mangan, fosfor i cynk (7,47 mg/100 g). Ten ostatni mikroelement m. in. wpływa na dobrostan skóry, włosów i paznokci. Jest także potrzebny, aby nasz układ odpornościowy mógł funkcjonować na wysokich obrotach.

Właściwości bakteriobójcze kardamonu

Olejek z nasion kardamonu ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe i zapobiega namnażaniu się bakterii i grzybów. W jednym z badań stwierdzono, że olejek eteryczny z kardamonu był skuteczny w zabijaniu kilku różnych rodzajów bakterii i grzybów. Naukowcy zasugerowali, że aktywność antybakteryjna olejku może wynikać z jego zdolności do uszkodzenia błony komórkowej niektórych bakterii. Olejek eteryczny z kardamonu wykazał aktywność przeciwbakteryjną wobec prawie wszystkich mikroorganizmów testowych. Zasugerowano również, że olejek ten może być składnikiem nowych leków przeciwbakteryjnych.

Kardamon wspomaga pracę układu krążenia

Niektóre badania na zwierzętach wykazały pozytywny wpływ kardamon na funkcjonowanie serca, choć potrzeba jeszcze wielu badań, zanim naukowcy dowiedzą się, jak przyprawa wpływa na zdrowie serca u ludzi.

Wyniki badania przeprowadzonego na szczurach sugerują, że kardamon może zapobiegać atakom serca. Autorzy sugerują, że może to być spowodowane jego właściwościami antyoksydacyjnymi. W innym badaniu na szczurach stwierdzono, że olejek kardamonowy obniżył poziomu cholesterolu. W tym badaniu szczury były karmione dietą o wysokiej zawartości cholesterolu przez 8 tygodni. Szczury, które otrzymywały kardamon miały znacznie niższy poziom cholesterolu i trójglicerydów.

Kardamon pomaga w utrzymaniu higieny jamy ustnej

Nie tylko mięta i cynamon mogą odświeżyć oddech. W czasach starożytnych ludzie używali kardamonu do leczenia różnych schorzeń jamy ustnej. Badania zweryfikowały obecność właściwości przeciwbakteryjnych w kardamonie, które mogą pomóc w zwalczaniu powszechnych bakterii związanych z ubytkami zębów. Jest on również składnikiem tradycyjnego płukania jamy ustnej stosowanego w celu zapobiegania powstawaniu płytki nazębnej. Ponadto kardamon może mieć właściwości antybakteryjne, które mogą pomóc w pozbyciu się próchnicy. Strąki i nasiona kardamonu mogą być również żute jako odświeżacz oddechu, a jego olejek eteryczny jest popularnym składnikiem gumy do żucia.

Kardamon wspomaga funkcjonowanie wątroby

Kardamon może mieć korzystny wpływ na wątrobę. Badania sugerują, że ekstrakty z kardamonu mogą wykazywać właściwości hepatoprotekcyjne u osób z podwyższonym poziomem cholesterolu, trójglicerydów i stanem zapalnym wątroby. Ekstrakty te mogą mieć również potencjał do obniżenia ryzyka wystąpienia chorób wątroby. Badania sugerują również, że może pomóc w obniżeniu skutków toksyczności lub uszkodzenia spowodowanego przez antybiotyki takie jak gentamycyna. 

Kardamon może być stosowany jako środek relaksacyjny

Uważa się, że kardamon posiada właściwości antydepresyjne. Jego olejek eteryczny jest jednym z głównych olejków stosowanych w aromaterapii i został zasugerowany w badaniach na ludziach jako skuteczny wybór w radzeniu sobie ze stresującymi warunkami. Również badanie z 2016 roku opublikowane przez zespół naukowców znalazło ekstrakt z kardamonu do może być niższe PTSD-podobne objawy lękowe u zwierząt testowych. Jedno z badań opublikowanych w Saudi Journal of Biological Sciences wykazało, że gdy kardamon był spożywany przez myszy w czasie ciąży, ich potomstwo wykazywało szybsze uczenie się, lepszą pamięć i zachowanie. Jednak potrzeba więcej badań, aby ustalić korzyści płynące z tej przyprawy na inne rodzaje zachowań. 

Kardamon przynosi ulgę w problemach trawiennych

Kardamon jest używany od tysięcy lat jako środek wspomagający trawienie. Często miesza się go z innymi przyprawami leczniczymi, aby złagodzić dyskomfort, nudności i wymioty. Najbardziej zbadaną właściwością kardamonu, jeśli chodzi o łagodzenie problemów żołądkowych, jest jego zdolność do leczenia wrzodów.

W jednym z badań, szczury były karmione ekstraktami z kardamonu, kurkumy i liści sembungu rozpuszczonych w gorącej wodzie przed narażeniem na wysokie dawki aspiryny w celu wywołania wrzodów żołądka. U tych szczurów rozwinęło się mniej wrzodów w porównaniu ze szczurami, które otrzymywały tylko aspirynę. Podobne badanie na szczurach wykazało, że sam ekstrakt z kardamonu całkowicie zapobiegał lub zmniejszał rozmiar wrzodów żołądka o co najmniej 50%.

Te badania potwierdziły, że ekstrakt z kardamonu podawany w dawkach 12,5 mg na kg masy ciała jest bardziej skuteczny niż powszechnie stosowane leki przeciwwrzodowe.

Jak jeść kardamon?

Przyprawy używa się do wypieku pierników i szarlotki. Świetnie smakuje też z kawą, kakao, herbatą czy mlekiem. Doskonale sprawdza się w mlecznych deserach. Będzie stanowiła także dobry dodatek do płatków śniadaniowych, ryżu i budyniu, jak również kiełbasy czy pasztetów. W hinduskich restauracjach kardamon jest podawany po posiłku jako odświeżacz oddechu.

Jak gotować z kardamonem?

Możesz kupić kardamon w postaci strąków, nasion lub proszku. Aby uzyskać najostrzejszy smak, należy zawsze zaczynać od całych strąków, ponieważ mielony kardamon jest bardziej łagodny. Jeśli w Twoim przepisie występują całe strąki, lekko je podpraż na patelni na średnim ogniu, aż staną się aromatyczne i pamiętaj, aby wyjąć je przed podaniem.

Inne przepisy wymagają nasion – przełam strąki i zmiel je samodzielnie, aby uzyskać najlepszy smak. Możesz to zrobić za pomocą elektrycznego młynka do przypraw lub w staroświecki sposób, za pomocą moździerza i tłuczka. Zachowaj ostrożność dodając świeżo zmielony kardamon do potrawy: Trochę idzie w długą drogę. Kardamon może szybko przytłoczyć inne składniki, więc dodawaj go stopniowo.

Kardamon dobrze komponuje się z drobiem, czerwonym mięsem, soczewicą, pomarańczami, ryżem i innymi ciepłymi przyprawami, takimi jak gałka muszkatołowa i cynamon. Jest idealny w curry, herbatach, wypiekach (jak ten wspaniały chleb) i kiełbasach.

Bibliografia:
Mutmainah, Susilowati R, Rahmawati N, Nugroho AE. Gastroprotective effects of combination of hot water extracts of turmeric (Curcuma domestica L.), cardamom pods (Ammomum compactum S.) and sembung leaf (Blumea balsamifera DC.) against aspirin-induced gastric ulcer model in rats. Asian Pac J Trop Biomed. 2014 May;4(Suppl 1):S500-4. doi: 10.12980/APJTB.4.2014C972. PMID: 25183139; PMCID: PMC4025315.
Jamal A, Javed K, Aslam M, Jafri MA. Gastroprotective effect of cardamom, Elettaria cardamomum Maton. fruits in rats. J Ethnopharmacol. 2006 Jan 16;103(2):149-53. doi: 10.1016/j.jep.2005.07.016. Epub 2005 Nov 17. PMID: 16298093.
Rahman MM, Alam MN, Ulla A, Sumi FA, Subhan N, Khan T, Sikder B, Hossain H, Reza HM, Alam MA. Cardamom powder supplementation prevents obesity, improves glucose intolerance, inflammation and oxidative stress in liver of high carbohydrate high fat diet induced obese rats. Lipids Health Dis. 2017 Aug 14;16(1):151. doi: 10.1186/s12944-017-0539-x. PMID: 28806968; PMCID: PMC5557534.
Azimi P, Ghiasvand R, Feizi A, Hariri M, Abbasi B. Effects of Cinnamon, Cardamom, Saffron, and Ginger Consumption on Markers of Glycemic Control, Lipid Profile, Oxidative Stress, and Inflammation in Type 2 Diabetes Patients. Rev Diabet Stud. 2014 Fall-Winter;11(3-4):258-66. doi: 10.1900/RDS.2014.11.258. Epub 2015 Feb 10. PMID: 26177486; PMCID: PMC5397291.
Dhuley JN. Anti-oxidant effects of cinnamon (Cinnamomum verum) bark and greater cardamom (Amomum subulatum) seeds in rats fed high fat diet. Indian J Exp Biol. 1999 Mar;37(3):238-42. PMID: 10641152.
Libby P. Inflammation in atherosclerosis. Nature. 2002 Dec 19-26;420(6917):868-74. doi: 10.1038/nature01323. PMID: 12490960.
Ortiz MC, Manriquez MC, Romero JC, Juncos LA. Antioxidants block angiotensin II-induced increases in blood pressure and endothelin. Hypertension. 2001 Sep;38(3 Pt 2):655-9. doi: 10.1161/01.hyp.38.3.655. PMID: 11566950.

Warto przeczytać:

[pt_view id=”a48f94egef”]

[pt_view id=”9168c7fawo”]

[pt_view id=”d3a8105ktx”]

[pt_view id=”bfdd023o9k”]