Żeń-szeń – właściwości i zastosowanie korzenia żeń-szeń

Żeń-szeń jest rośliną leczniczą szeroko stosowaną w tradycyjnej medycynie Dalekiego Wschodu. Korzeń żeń-szenia powszechnie uważany jest za zioło pochodzące z Chin. Jednak kilka rodzajów korzenia żeń-szeń uprawia się aż w 35 krajach. Największą sławą cieszy się chiński żeń-szeń. Poza tym jest jeszcze żeń-szeń czerwony, czyli koreański, amerykański korzeń żeń-szenia rosnący we wschodniej i środkowej części USA oraz Kanadzie, a także żeń-szeń syberyjski i japoński. Co ciekawe, największe uprawy żeń-szenia znajdują się w amerykańskim stanie Wisconsin.

Żeń-szeń na serce, na potencję, na depresję i dobrą pamięć. Czy Żeń-szeń to panaceum na wszystkie dolegliwości?

Właściwości zdrowotne korzenia żeń-szeń

Żeń-szeń swoje właściwości zdrowotne zawdzięcza zawartości wielu jedynych w swoim rodzaju substancji aktywnych (jest ich około 200), których nie można znaleźć w żadnej innej roślinie

Głównymi substancjami aktywnymi w korzeniu żeń-szenia są ginsenozydy – związki chemiczne należące do grupy saponin, które w organach rośliny odpowiadają za ich obronę przed patogenami. Z tkanek wyizolowano ponad 50 różnych ginsenozydów i wciąż identyfikuje się nowe struktury wchodzące w pulę tych związków. Różnorodność struktur tych związków może przyczyniać się do szerokiego wachlarza skutków farmakologicznych spożywania produktów pochodzących z przetworzonego korzenia.

Zobacz też: Jak dieta wpływa na poziom hormonów

Różnorodność ta jest dodatkowo zwiększona poprzez chemiczne przemiany jakim podlegają ginsenozydy w trakcie obróbki cieplnej lub w układzie pokarmowym człowieka (za sprawą kwasu żołądkowego i bakterii w jelicie). Dodatkowo żeń-szeń zawiera inne cenne substancje, które nie należą do grupy saponin. Wśród nich wyróżnia się: olejki eteryczne, antyoksydanty, witaminy, aminokwasy i sole mineralne. 

Na co pomaga żeń szeń?

Badania prowadzone przy użyciu wodnych ekstraktów z korzenia żeń-szenia wykazały, że substancje aktywne (niestety bez określenia konkretnych związków) działają immunomodulująco na układ odpornościowy ssaków. Efekt ten polegał na zmianie rodzajów i ilości wydzielanych cytokin, które stanowią czynniki informujące komórki o zachodzących procesach immunologicznych. Do wyjątkowo ciekawych obserwacji doszli badacze analizujący wpływ produktów przemiany saponin w jelicie na komórki dendrytyczne, które stanowią najbardziej wyspecjalizowaną pulę komórek odpowiedzialnych za wykrywanie i prezentowanie antygenu. Steroidowe produkty metabolizmu saponin żeń-szenia wpływały promująco na aktywność komórek dendrytycznych i zwiększały odpowiedź organizmu na czynniki zakaźne oraz nowotwory. Wśród czynników immunostymulujących pozyskiwanych z korzeni tej rośliny wyróżnia się też specyficzne polisacharydy, które wywoływały wzrost intensywności stanu zapalnego (zwiększenie wydzielania cytokin, przyspieszenie napływu komórek).

Żeń-szeń na cukrzycę i odporność

Badania na zwierzętach wykazały również, że ekstrakty z żeń-szenia pozytywnie wpływają na profil glikemiczny organizmu. Zapobieganie hiperglikemii może stanowić główny czynnik, dzięki któremu mieszanina ta hamuje rozwój cukrzycy. Wśród mechanizmów wyróżnia się bezpośrednie zwiększanie wydzielania insuliny przez trzustkę. Hormon ten odpowiada za aktywację wiązania glukozy przez komórki organizmu (na przykład komórki tkanki tłuszczowej i wątroby) w formie glikogenu.

Zobacz też: Zioła wspomagające odporność i walkę z przeziębieniem

Dodatkowo ekstrakt ten pobudzał komórki wrażliwe na insulinę do prezentowania większej liczby receptorów, skutkowało to obniżeniem progu pobudliwości i sprawiało, że mniejsza dawka insuliny wywoływała ten sam efekt w tkankach docelowych. Jest to niezwykle kluczowe w przypadku rozpatrywania cukrzycy typu 1., w której zniszczona przez aktywność autoimmunologiczną trzustka wydziela znacznie mniej insuliny niż narząd zdrowego człowieka.

Żeń-szeń na lepszą pamięć i koncentrację

Do najbardziej znanych prozdrowotnych właściwości żeń-szenia zalicza się jednak jego wpływ na układ nerwowy. Badania prowadzone na szczurach z upośledzoną pamięcią wykazały, że ekstrakty z żeń-szenia pozytywnie wpływały na procesy przyswajania informacji, ich analizy, zapamiętywania i wywoływania („przypominania sobie”). U podstaw molekularnych takiego działania leży wpływ substancji aktywnych na gospodarkę neuroprzekaźnikami w mózgu i zwiększenie ekspresji związków promujących wzrost oraz dojrzewanie komórek nerwowych.

Na podstawie:
http://umm.edu/health/medical-reference-guide/complementary-and-alternative-medicine-guide/herb/asian-ginseng
http://www.ginsengres.com/article/S1226-8453(14)00065-7/abstract
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19429857
http://www.hindawi.com/journals/ecam/2012/149256/
http://www.medicalnewstoday.com/articles/262982.php
http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0061271
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21538628
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3659626/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19678784